O Disco Polo
Disco polo – gatunek muzyki popularnej będący nurtem muzyki tanecznej[1], powstałym w Polsce w latach 80. XX wieku, w początkowym okresie istnienia znany jako muzyka chodnikowa[a][2]. Nurt ten cieszył się dużą popularnością w latach 90. XX wieku[1], przy czym apogeum przypadło na lata 1995-1997[3]. Potem nastąpił stopniowy spadek popularności tego gatunku muzyki, co doprowadziło do ostatecznego - jak wówczas sądzono - upadku na początku XXI wieku. Renesans popularności disco polo nastąpił w 2007 roku[4]. Słownik języka polskiego wydawnictwa PWN definiuje ten gatunek muzyczny jako polską odmianę muzyki dyskotekowej, o prostych melodiach[5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Korzenie tego gatunku i początki[edytuj | edytuj kod]
Gatunek wywodzi się z muzyki granej na weselach i zabawach przez specjalne zespoły z repertuarem piosenek ludowych i weselnych[1], przy czym zmianie uległy instrumenty: zamiast akustycznych – elektroniczne, a w latach 80. także elektroniczne klawiszowe[1], ścieżką wokalną był najczęściej melodramatyczny tekst o nieszczęśliwej miłości[6][7] lub także często tekst o charakterze rubasznym[5]. Oprócz tego duży wpływ na powstanie tego gatunku miały popularne w latach 80. w Europie, także wPolsce podgatunki muzyki disco - italo disco[7][8] i euro disco[9] oraz w pewnym stopniu wykonawcy muzyki dyskotekowej z krajów byłego Związku Radzieckiego (wykonawcy disco polo tłumaczyli niektóre piosenki tychże wykonawców z języka rosyjskiego na język polski jak np. Nadzieja zespołu Skaner – oryginalna wersja to Wiesna – komp. Wiaczesław Janko, Kasiu Katarzyno zespołu Milano – oryginalna wersja to Катя-Катерина – komp. Andriej Dierżawin czy Żółte tulipany zespołuImperium – oryginalna wersja to Жёлтые тюльпаны (Żółtyie tjulpany) – wok. Natasza Korolowa), a także muzyka z tychże krajów (głównie rosyjska, białoruska i ukraińska)[10][11][12].
Pierwszy zespół będący przedstawicielem tego gatunku – Bayer Full, powstał 19 listopada 1984 roku[13][14], natomiast drugi zespół będący przedstawicielem tego gatunku - Top One powstał w 1986 roku[15] i obydwa zespoły stały się jednymi z pionierów tejże muzyki[7]. Na przełomie lat 80. i 90. XX wieku powstawały takie zespoły jak Akcent, Atlantis, Boys i Fanatic[7] oraz powstała w 1990 roku pierwsza oficjalna wytwórnia nagrywająca płyty z muzyką disco polo - Blue Star[7]. Głównymi ośrodkami muzyki chodnikowej, a później disco polo był Białystok i inne miasta leżące na Podlasiu (właśnie z tej części Polski pochodzi większość artystów gatunku) oraz Żyrardów i Sochaczew koło Warszawy[7]. Jedną z najbardziej znanych piosenek wywodzących się z tego gatunku była Mydełko Fa nagrana w 1991 roku przez Marka Kondrata i Marlenę Drozdowską, która miała być pastiszem tej muzyki, ale stała się wielkim przebojem i przyczyniła się ona do popularności tego gatunku, zaś jego zwolennicy przyjęli ją niemalże za swój hymn[7].
Od lat 90. XX wieku do 2002 roku[edytuj | edytuj kod]
Pomysłodawcą nazwy disco polo, stworzonej w 1993[7] roku na podobieństwo italo disco (włoski styl muzyczny z początku lat 80. XX w.), był Sławomir Skręta[6][16], właściciel wytwórni płytowej Blue Star z Reguł koło Warszawy. Nazwa ta szybko stała się popularna i skutecznie wyparła poprzednią nazwę "muzyka chodnikowa". W pierwszej połowie lat 90. muzyka ta stała się zjawiskiem masowym, choć prawie nieobecnym w mediach. Nagrywane poza oficjalnym obiegiem kasety magnetofonowei płyty kompaktowe osiągały ogromne nakłady. 29 lutego 1992 odbyła się Gala Piosenki Chodnikowej i Popularnej poświęcona temu nurtowi muzyki transmitowana przez TVP 1[7].
W połowie lat 90. disco polo znalazło miejsce w programach telewizyjnych (m.in. „Disco Relax” – premiera 4 grudnia 1994[17] i „Disco Polo Live” – premiera 3 lutego 1996 w Telewizji Polsat[18]) i audycjach radiowych w Radiu Eska[7]. Disco polo było w tamtym okresie także obecne w stacji telewizyjnej Polonia 1 wówczas będącej siecią lokalnych stacji w większych aglomeracjach miejskich oraz w TV Polonia. W innych mediach muzyka ta w tym czasie była prawie w ogóle nieobecna i uznawana przez media głównego nurtu za symbol kiczu i prymitywizmu.
Przed wyborami prezydenckimi w 1995 zespoły i piosenkarze disco polo angażowani byli podczas kampanii wyborczej m.in. Waldemara Pawlaka i Aleksandra Kwaśniewskiego (wybory prezydenckie w Polsce w 1995 roku, Bayer Full – „Prezydent”,Top One – „Ole Olek!” i inne).
31 grudnia 1995 na antenie TVP 1 emitowany był program o tematyce disco polo, który nosił tytuł „Karnawałowa Gala Disco Polo”[19].
W 1996 roku ukazał się film dokumentalny pt. Bara Bara w reżyserii Marii Zmarz-Koczanowicz i Michała Arabudzkiego poświęcony temu nurtowi muzycznemu emitowany w tym samym roku na antenie TVP1[20].
24 kwietnia 1998 trafił do kin film Roberta Glińskiego pt. Kochaj i rób co chcesz, w którym główny bohater wyjeżdża, by grać w klubie na fortepianie muzykę disco polo[21].
W latach 90. XX wieku niektóre zespoły łączyły ten gatunek w warstwie muzycznej z gatunkami muzycznymi dance, house i techno[6][7].
Pod koniec lat 90. XX wieku (od 1998 roku do 2001 roku[22]) nastąpił przesyt tej muzyki i gwałtowny spadek sprzedaży kaset magnetofonowych i płyt CD disco polo o ok. połowę, przy jednoczesnym wzroście zainteresowania polską muzyką pop, rock ihip-hop oraz zagraniczną muzyką hip-hop, dance i muzyką elektroniczną. W tym samym czasie z anteny Radia Eska, telewizji Polonia 1 i TV Polonia zostały zdjęte programy poświęcone tej muzyce. Zespoły disco polo miały coraz większe problemy finansowe, a to ze względu na spadającą ilość sprzedawanych płyt oraz granych koncertów. Pod koniec sierpnia 2002 roku z anteny telewizji Polsat zniknęły programy Disco Relax (ostatnia emisja 25 sierpnia) i Disco Polo Live (ostatnia emisja 24 sierpnia)[23], przez co wiele zespołów zakończyło bądź zawiesiło swoją działalność[24], zaś ten gatunek na kilka lat zniknął z mediów. Skutkiem drastycznego spadku popularności tego gatunku była emigracja części przedstawicieli tego nurtu muzyki z Polski, głównie do Stanów Zjednoczonych (dziś niektórzy artyści kontynuują tam swoją działalność).
Po 2002 roku[edytuj | edytuj kod]
W latach 2002–2007 niektóre zespoły kontynuowały swoją działalność (jak np. Toples lub Weekend). W tym okresie zespoły wydawały nawet swoje nowe płyty, jednak na skutek braku istnienia w tym czasie gatunku w ogólnokrajowych mediach nie przyniosły one popularności. 12 sierpnia 2004 roku ukazał się artykuł autorstwa Wojciecha Orlińskiego na łamach Gazety Wyborczej pt. "Śmierć disco polo" opisujący upadek tego gatunku muzycznego na przełomie XX i XXI wieku[25]. 6 sierpnia 2006 roku TVN wyemitowało program Uwaga! z cyklu Kulisy Sławy poświęcony odrodzeniu tego gatunku muzycznego[22]. Reportaż ten został w plebiscycie internautów uznany za najlepszy reportaż 2006 roku i został on powtórzony 31 grudnia[26].
W 2007, po pięciu latach przerwy muzyka ta ponownie zagościła na ekranach telewizyjnych za sprawą stacji iTV, która codziennie emituje program pt. „Discostacja”. Oprócz tego promocja odbywa się wInternecie za sprawą dwóch rozgłośni internetowych z nią powiązanych. Od tego roku zespoły zaczęły ponownie grać koncerty, których liczba z każdym rokiem wzrastała i ponownie zaczęto sprzedawać płyty, przez co zespoły zaczęły znów przynosić zyski.
Od 5 lipca 2008 na antenę Polskiego Radia Lublin powróciła audycja prezentująca muzykę chodnikową „Nie tylko Barachołka”, znana dawniej jako „Barachołka”. Nadawana jest między 21:00 a 2:00 w nocy z piątku na sobotę[27].
W pierwszej połowie 2009 muzykę disco polo promował kanał Edusat[28], lecz po trzech miesiącach z tego zrezygnował.
Od marca 2009 telewizja iTV wznowiła nadawany przed laty program Disco Polo Live[29], jednak jego emisja została wstrzymana w marcu 2011 roku[30]. Disco Polo Live i Disco Relax są obecnie emitowane w Polo TV.
4 października 2009 w Tele 5 pojawił się nowy program poświęcony nurtowi disco polo pt. Disco Bandżo, który trwa w przybliżeniu 50 minut[31]. Producentem jest Maciej Jamróz. W Tele 5 program był emitowany z Power Dance do 2012 roku. Obecnie program "Disco Bandżo" emitowany jest codziennie rano w stacji Polonia 1.
Od 5 grudnia 2010 na kanale VIVA Polska w każda niedzielę emitowany był blok z muzyką taneczną o nazwie „Disco ponad wszystko”[32] Program ten podniósł dwukrotnie oglądalność stacji i z każdym kolejnym odcinkiem gromadził coraz większą widownię[33], jednak został zdjęty po okresie półtora roku z anteny[34]. Disco polo emitowało też CSB TV, ale kanał zakończył nadawanie w maju 2012 roku. 7 maja 2011 roku został uruchomiony kanał telewizyjny poświęcony w całości muzyce disco polo – Polo TV[35]. Kanał ten od 19 grudnia 2011 jest emitowany w naziemnej telewizji cyfrowej na I multipleksie i stał się najchętniej oglądanym kanałem muzycznym w Polsce. 27 września 2011 został uruchomiony kanał TV.Disco, na którym nadawany jest ten gatunek obok muzyki disco, dance i muzyki elektronicznej[7], które było obecnie na antenie do końca stycznia 2015 roku[36]. Na tym kanale miał zostać wznowiony nadawany w latach 90. na antenie telewizji Polsat program Disco Relax, który ostatecznie powrócił 12 lutego 2012 roku na Polo TV[37]. 20 października 2012 roku z kanału TVS do Polo TV przeniósł się program Vipo Disco Polo Hity, który prowadzi Wojciech Grodzki. Jest emitowany w każdą sobotę o 10.00[38].
1 grudnia 2012 Telewizja Polsat uruchomiła nowy program dedykowany muzyce disco polo "Imperium disco polo", są to powtórki z Polsat Play[18]. Jednakże na początku marca 2013 program został zdjęty z anteny ogólnodostępnego Polsatu, z powodu pojawienia się nowych odcinków serialu Pamiętniki z wakacji, jednakże nowe odcinki programu są wciąż emitowane w dostępnym w sieciach kablowych i na platformach cyfrowych kanale Polsat Play. Od 21 kwietnia 2013 do czerwca 2013 program ten emitowała stacja ATM Rozrywka, a od 3 sierpnia 2013 jest emitowany w Polsacie 2 o 2:00[39][40].
Od 8 kwietnia do 1 grudnia 2013 roku disco polo było promowane przez Radio Plus, zmieniono hasło stacji z Łagodne przeboje na Zawsze w rytmie, oprócz disco polo były tam emitowane piosenki muzyki tanecznej z lat 80. i 90[41]. Od 1 grudnia 2013 roku muzyka ta została przeniesiona do radia VOX FM[42]. Przyczyną tej zmiany były protesty słuchaczy radia Plus i biskupów będących właścicielami koncesji radia Plus[43].
17 sierpnia 2013 roku telewizja Polsat wyemitowała koncert Disco pod żaglami w którym wystąpiły gwiazdy disco polo: Akcent, Shazza, Boys, Classic i Weekend. Był to pierwszy koncert z disco polo od czasu likwidacji programów tego gatunku w tej stacji od ponad 10 lat, a jego oglądalność wyniosła 2,7 miliona[44][45].
1 maja 2014 roku uruchomiono kolejny kanał telewizyjny poświęcony disco polo Disco Polo Music, który należy do Telewizji Polsat[46].
Na początku lutego 2015 roku stacja TV.Disco w wyniku zmian programowych usunęła z ramówki muzykę disco polo[36][47].
27 lutego 2015 roku do kin trafił film Macieja Bochniaka "Disco Polo", który opowiada o gronie muzyków z prowincji, którzy dostają się na szczyty list przebojów Disco-Polo[48].
Disco polo w mediach[edytuj | edytuj kod]
Od połowy lat 90. XX wieku do przełomu XX i XXI wieku programy telewizyjne i radiowe poświęcone muzyce disco polo emitowały stacje telewizji Polsat[7], Radio Eska[7], Polonia 1, TV Polonia oraz niektóre regionalne rozgłośnie radiowe i lokalne telewizje kablowe[2]. Od 2007 roku można zauważyć coraz większy wzrost zainteresowania disco polo, co przejawia się większą obecnością tego gatunku w niektórych mediach, czy zwiększoną ilością granych koncertów. Jednak gatunek ten nadal przez wiele rozgłośni radiowych i telewizyjnych nie jest promowany i uważany jest za symbol złego gustu[4]. Aktualnie (na dzień 30 czerwca 2015) stacje telewizyjne, które promują tę muzykę to Polo TV, iTV, Polsat, Eska TV, Polsat 2, TVS, Polonia 1, Disco Polo Music, TVR, VOX Music TV, Power TV i Polsat Play[49][50], a stacjami telewizyjnymi które promowały ten nurt po 2007 roku były też TV.Disco[36], VIVA Polska[32], Tele5[31], CSB TV, Edusat[28], Puls 2, ATM Rozrywka[39]. Ten nurt muzyki promują także niektóre rozgłośnie radiowe, internetowe jak np.Discoparty.pl, Disco-Polo.fm, Discostacja czy IRN, a także regionalne m.in. Radio Express, Radio Hit, Radio Jard, Radio Kaszëbë, Polskie Radio Kielce, Radio Leliwa, Polskie Radio Lublin, czy Radio Silesia i ponadregionalne radio VOX FM, a wcześniej od 8 kwietnia do 1 grudnia 2013 roku ponadregionalne Radio Plus[42]. Wpływ na ponowny powrót zainteresowania disco polo ma także internet, zwłaszcza społecznościowe serwisy wideo jak np. YouTube czy Wrzuta.pl. W sezonie letnim odbywają się kilka festiwali disco polo, z czego największymi są organizowany od 1996 roku Ogólnopolski Festiwal Muzyki Tanecznej w Ostródzie i od 2011 roku w Kwakowie koło Kobylnicy festiwal muzyki disco polo i dance w Polsce - Disco Hit Festival - Kobylnica. Występują na nim największe gwiazdy polskiej muzyki tanecznej i przyjeżdża tysiące fanów z całej Polski. Zespoły i wykonawcy disco polo uczestniczą także w wielu koncertach i akcjach charytatywnych m.in. podczas Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy[51].Dodatkowe informacje[edytuj | edytuj kod]
- Disco polo spotykało się z ostrą krytyką ze strony zwolenników innych gatunków muzycznych, którzy zarzucali mu prymitywność muzyki, naiwność tekstów, niski poziom wykonawstwa i brak oryginalności (powielanie motywów i wzorów, czerpanych często z muzyki polskiej i zagranicznej lat 60. i 70. XX wieku). Krytyka ta nie wpływała jednak na popularność tej muzyki. Sami zwolennicy tego gatunku i zespoły go wykonujące argumentują, że aktualnie postępuje profesjonalizacja disco polo, warstwa muzyczna i tekstowa poprawiła się, a wykonawcy coraz częściej unikają śpiewania z playbacku[52][53].
- Równocześnie niektórzy znani wykonawcy starszego pokolenia wzięli udział w tworzeniu nurtu disco polo lub też korzystali na jego popularności (np. Janusz Laskowski, Marlena Drozdowska, Bohdan Smoleń, Andrzej Rosiewicz, Stan Tutaj, Marek Kondrat, Piotr Pręgowski, zespół Happy End i Kabaret OT.TO)[54].
- Na początku lat 90. Krzysztof Krawczyk śpiewał i nagrywał piosenki w nurcie italo disco, na bazie którego powstało disco polo[55][56].
- W promocję zespołów disco polo inwestowali liderzy mafii pruszkowskiej oraz mafii wołomińskiej[3]. U szczytu powodzenia tej muzyki, w latach 1995–1997, kontrolowali ok. 70 procent rynku[57].
Festiwale disco polo[edytuj | edytuj kod]
Obecnie muzyka posiada kilka festiwali muzycznych. Cztery największe, na które zjeżdża największa liczba wykonawców i fanów, to:
- Ogólnopolski Festiwal Muzyki Tanecznej w Ostródzie od 1996 roku[58]
- Pożegnanie Lata w Iłowie – od 1997 roku[59]
- Disco Hit Festival – Kobylnica od 2011 roku[60]
- Disco Mazovia od 2011 roku[61]